İranlı kadınlardan 1 Milyon İmza Kampanyası

meso Paz Ara. 09, 2007 3:03 am

TAHRAN (05.12.2007)-İran’da boşanma hakkı elde etmek isteyen kadınların başlattığı 1 Milyon İmza Kampanyası devam ediyor. Kampanyanın öncülerinden Nahidi Kişaverz, “Bu kampanya, kadının yıllardır dindirilmiş olan tepkisinin yeniden canlanmasını ifade ediyor” dedi. Kişaverz, kampanyanın düşündüklerinden daha fazla ses getirdiğini belirtti.

1 Milyon İmza Kampanyası 2 yıldır devam ediyor. Ülkenin bir çok kentinde kampanya yürüten kadınlar rejimin sert baskılarına maruz kaldı. Çok sayıda kadın tutuklandı. Sadece Mart 2007’de Tahran’da yapılan gösteride 33 kadın tutuklandı. Ancak kampanya yürütücüleri kararlı olduklarını söylüyor. Toplanan imzalar parlamentoya sunulacak. Kampanyanın öncülerinden kadın hakları savunucusu Nahidi Kişaverz ilk defa boşanma hakkı için bu düzeyde bir tepki geliştiğini kaydetti. Kişaverz, kampanyanın amacını şöyle anlattı: “Bildiğiniz gibi Rıza Şah Pehlevi döneminde kadın, en doğal haklarından biri olan boşanma hakkına yasalar nezdinde sahipti. Ancak bu hak, İslam İnkılâbı ile birlikte kadının elinden alındı. Kadınlardan ilk başlarda buna ciddi tepkiler yükseldiyse de, bu durumu zamanla kanıksadılar. Yıllara yayılan uzun bir zamandan sonra ilk defa bu duruma karşı yeni bir tepki yükseldi. 1 Milyon İmza Kampanyası’nı bu temelde ele almak gerekiyor. Bu kampanya, kadının yıllardır dindirilmiş olan tepkisinin yeniden canlanmasını ifade ediyor.

SÖZDE MODERN KADIN

Günümüz İran kadını, Ayetullahların kendi ideolojik süzgeçlerinden geçirerek yeniden şekillendirdiği sözde modern kadındır. Biliyorsunuz günümüzde modern kadını medeni haklarını elde etmiş olan kadındır. Oysa Ayetullahların modern kadını tersine tüm bu haklarından mahrum bırakılmıştır. Özetle İran İslam İnkılabı ideolojisinin modern kadın tanımı şudur: modern kadın kocasının cinsel ihtiyaçlarını gideren, çocuk bakan ve evi yürüten kadındır.

Zaten daha fazlasını beklenmeyeceği daha başından belliydi. Zira inkılâbın öncüsü olan Humeyni’nin kadın bakışı oldukça dar ve katıydı. Öyle ki, boşanma talebinde bulunan bir kadının kırbaçlanmayı hak ettiğini söyleyecek kadar ileri gitmiştir.

HİZBULLAHİ KADINLAR

İlerleyen süreçlerde daha da ileri giderek, ‘kadın okula ve işe çarşafıyla gidecek ve bu sahalarda kesinlikle erkekle aynı ortamda bulunmayacaktır. Okullarda sınıfları, iş yerlerinde çalışma ortamları ayrıştırılacaktır’ demiştir. Bu açıklamasının 8 Mart dünya kadınlar gününe denk gelmesi de oldukça ilginçtir. Böylesi bir günde yapılan bu açıklamadaki mesajı çok iyi anlayan İran kadını, buna karşı sert protestolara gittiyse de, bir sonuç alamadılar. Zira rejimin yoğun bir yönelimi oldu. Dönemin birçok Seküler ve laik kadını yurt dışına sürgün edildi. Ama bu kadınlar, kadına dair akademik çalışmalarını yurtdışında da sürdürmeye devam ettiler. Bu kadınlar, eğer dönemin sağ-sol çevrelerince yalnız bırakılmasaydılar, rejime karşı başarı şansları yüksekti. Ama ne yazık ki yalnız bırakıldılar. İslami devrimin kadın politikalarından yana tavır alan Hizbullahi kadınlar, bir zaman için rejim tarafından sahiplenildiyseler de, bugün bir kenara atılmış durumdalar. Öyle ki rejim şehit ailelerini sahiplenirken, kadını bunun dışında bırakmaktadır.

Kampanya karşısında hükümetin kayıtsız kalmayacağına inandığını belirten Kişaver, kampanyayı da bu amaçla başlattıklarını ifade etti. Kişaver, “ Rejim gerçekliği ilk bakışta umutsuzluğa sürüklese de, ben ve bu kampanyaya katılan tüm kadın arkadaşlarım hiç bir hükümetin kendi halkının taleplerine kayıtsız kalmayacağına inanıyoruz. Bu İran gibi bir dikta bir devlet de olsa. Kampanyamızı bu inançla başlattık. Sonra gördük ki bu inancımızı paylaşan binlerce kadın var” dedi.

KAMPANYA DÜŞÜNÜLENDEN DAHA FAZLA SES GETİRDİ

Devletin dışında da bu kampanyaya çok yoğun bir muhalefet olduğuna işaret eden Kişaverz, ancak bu muhalefetin kampanyanın parlamentonun gündemine oturmasının önüne geçemediğini söyledi. Kişaverz şöyle konuştu: “Kampanyamız düşündüğümüzden daha fazla ses getirdi. Toplum içerisinde çok geniş bir kitleye ulaştı. Bunca yıllık bir suskunluktan sonra kadın için bu hiçte küçümsenecek bir gelişme değil diye düşünüyorum. Çünkü Hameneyi’nin din politikalarıyla sosyal ve sivil mücadelede bilincinden uzaklaştırılan toplumumuz, Refsencani’nin ekonomi politikalarıyla bundan daha fazla uzaklaştırılırken özellikle de kadın sorununa duyarsızlaştırıldı.

Bu politikalarla, her türlü toplumsal faaliyete kötü gözle bakar duruma getirilen toplumumuz, yine bu politikalardan dolayı oldukça bireyselleşmiş ve her şeyi kişisel menfaati için ister duruma gelmiştir. Adeta toplum adına hiçbir şey istememektedir. Bu bakımdan böylesi bir toplumda, 1 Milyon İmza Kampanyası gibi bir çalışmanın yürütülmesi oldukça anlamlıdır.

ÇIKIŞIMIZ OLDUKÇA TEHLİKELİ

Bakınız İran’da hiçbir toplumsal faaliyetin bu denli bir sürekliliği olmamıştır. Bu kampanyanın böylesi bir sürekliliğinin olması elbette çıkış noktasıyla bağlantılıdır. Çünkü hem toplumsal açıdan bir tabuyu yıkmayı hedefliyor ve hem de yasal bir değişikliği dayatıyor. Oysa hem İran toplumundaki bazı tabular, hem de İran anayasasındaki bazı kanunlar, rejimin eti kemiği gibidir. Yani rejimin varlık gerekçesidir.

Bu bakımdan çıkışımız bir yerde aslında oldukça tehlikelidir. Ama biz bu tehlikeyi göze aldık. Kaldı ki Ortadoğu gerçekliğinde kadın bir şeyleri elde etmek istiyorsa, ateşle oynamak zorundadır. Ben yaşadığımız bütün baskılara ve bize karşı geliştirilen yoğun muhalefete rağmen, bu kampanyanın başarıya ulaşma şansının yüksek olduğunu düşünüyorum. Tarih bu gibi örneklerle doludur. Bakınız Fransa’da idam cezası kaldırıldığında toplumun yüzde 70’i buna karşıydı.”

“Kaldı ki bu istemimiz kesinlikle bir din karşıtlığını içermiyor. Zira bütün dinler eşitlik ilkesi üzerinden vücut bulmuştur. Özellikle de İslam dininin böylesi bir gerçekliği vardır” diyen Kişaverz, “Sonuç itibariyle eğer çalışmamız başarıyla sonuçlanırsa, ki öyle olacaktır: kadın için bir çok çalışmanın önü açılacaktır. Yine sivil toplum kurumları içinde yeni bir umut doğmuş olacaktır” şeklinde konuştu.

Kampanyamızı en kısa zamanda sonuçlandırmayı düşündüklerini dile getiren Kişaverz, sayıya ilişkin şimdilik bir şeyler söylemek istemediğini belirterek, toplanan imzaları parlamentoya sunacaklarını söyledi.

KAMPANYA 20 AYRI KENTTE YÜRÜTÜLDÜ

Bu kampanya çalışmasının, ülkenin 20 ayrı şehrinde yürütüldüğünü belirten Kişaverz, yoğun baskılara maruz kaldıklarının altını çizdi. Kişaverz karşılaştıkları baskıları şöyle anlattı: “Kampanyanın birçok çalışanı yakalandı. Ağır cezalara çarptırıldılar. Bunlar en faal çalışan arkadaşlarımızdı. Ama kampanya bütün bu yönelimlere rağmen büyük bir azim ve sabırla yürütülmeye devam edildi. Bende kampanyanın öncüsü sıfatımdan dolayı iki hafta tutuklu kaldım. Bırakılmayı hiç beklemediğim bir anda bırakıldım.

Doğrusu kampanyayı başlatırken, bu kadar yoğun bir yönelimle karşı karşıya kalacağımızı beklemiyorduk. Çünkü kampanya bir bütünen anayasayı hedeflemiyordu, yalnızca iki eşli evlilik ve boşanma yasalarında bir değişiklik talep ediyordu.

Bu yönelimlerden de bir kez daha anladık ki, rejimin temelini kadın oluşturuyor. Bu bakımdan da kadın konusundaki en ufak bir tavizin, rejim için büyük zararlara yol açacağından korkuluyor. Bu kampanyanın durdurulması için bize defalarca büyük miktarlarda para teklifi yapıldı. Ama biz, bu çirkin politikaların hiçbirine gelmedik. Bu arada bu çalışma dışarıdan hiçbir şekilde mali yardım almadı. Kampanya, faal çalışan arkadaşların maddi imkanlarıyla yürütüldü.”

KAMPANYA ÇALIŞANLARI KADIN MÜCADELESİNİN KADROLARI HALİNE GELDİ

Kişaverz, yaklaşık 2 yıldır kampanyayı yürüttüklerini belirterek, kampanya çalışanlarının artık kadın mücadelesinin birer kadroları haline geldiğini kaydetti. Bu bakımdan, 1 Milyon İmza Kampanyasına öyle sıradan bir kampanya çalışmasıymış gibi yaklaşmamak gerekir. Ancak şunu da ekleyeyim hemen, bu kampanyanın böylesi uzun bir sürece yayılmasının sebebi devletin engellemeleridir. Eğer kampanyanın legal zeminde yürütülmesine müsaade edilseydi, daha kısa bir zamanda bitebilirdi.

Kişavarz kampanyaya muhalefet eden kadınlara da dikkat çekerek şöyle dedi: “Cinsiyet sorunu çoğu zaman biyolojik olmayabiliyor. Özellikle de yaşamakta olduğumuz böylesi bir erkek egemen toplumda, bu çok sık karşılaştığımız bir durum oluyor. Bu bakımdan kampanyamıza muhalefet eden kadınların sayısı da ne yazık ki azımsanacak boyutta değil. Bu bizi oldukça zorlayan bir durum, ama gücümüzü ve inancımızı kırmıyor. Çünkü bunun karşısında bu kampanyaya sahip çıkan sayıları binleri bulan erkekler de var. Tabi bu durumu anlıyoruz. Bakınız bugün İran’da evlilik yaşı 13’tür. Hatta çoğu yerlerde bu rakamında altındadır. Şimdi böyle bir evlilik gerçekliğinin boşanma olayını anlaması kanıksaması öyle hemen olmaz.”

KÖLECİ EVLİLİK İSLAM’A AYKIRI

Kadınların maruz kaldıkları eşitsizlik ve adaletsizlikler konusunda İran toplumu ve devletine seslenen Kişaverz şöyle konuştu: “İran toplumuna ve devlete son olarak şu hatırlatmada bulunmak istiyorum: 12 evlilik yapmış olan Hz. Muhammed, bununla birlikte kendi kölesini de azat etmiştir. Bu yaklaşımından çok açıkça anlaşılıyor ki, Hz. Muhammed köleliğe karşıydı. Doğal olarak köleci evliliklere de karşıydı.

Kısacası eğer bugün kadınlarımız köle tarzında bir evlilik yaşıyorlarsa, İslam ideolojisine göre hareket ettiğini iddia eden İran rejimi, bu kadınlara boşanma hakkını tanıyarak Hz. Muhammed’in uygulayıcısı olmalıdır. Aksi halde kendisiyle çelişmeye devam edecektir.

Oysa bugün İran’da en üst karar mercii olarak kabul gören şeriat yasaları, bunun aksini iddia eden bir kılıfa büründürülerek işletilmektedir. Hal böyle olunca da çok eşlilikler adeta kutsanıyor. Oysa çok eşlilik, bugünün şartlarında kesinlikle kabul göremez. Çünkü ulaşılan toplumsal düzey buna izin vermemektedir. İranlı kadınlar bu durumdan daha fazla yararlanmaya çalışmalı ve bu konuda ortak bir strateji oluşturmalıdırlar. Bunun için şartlar oluşmuştur.”

ANF NEWS AGENCY