Zerdüşt'lük (mazdaizm)

meso Çarş. Ekim 17, 2007 12:17 pm

ZERDÜŞTÜN HAYATI

Babası Pouruşasapa ve annesi Dudhovadır. Her ikiside İran'ın köklü ailelerinden gelmektedirler. Her ikisinde de dini inanca bağlılık olanca gelişkin olmnakla beraber birikim yönünde kendilerini geliştirmiş. Bire bir özcesi İran'ın gelecekteki peygamberi için doğru ebeveynlerdi, ve spitama üçüncüsü olmak üzere 5 oğlan çocukları oldu.

Büyük hocanın gelişi ile ilintilik ihanetleri o çağda da antik İran'ın gündemindeydi. Ari dünyasının tümü o zaman kargaşa içinde idi. Kötülük denetimsiz sürmüş gerçeklik dünyayı bırakmış görünmekte zayıfların ezilmesi üst safada olan şeylerdi. Doğal olarak bütün insanlar bu kargaşaya düzen getirecek bir kurtarıcıyı istekle bekliyordu. Zerdüşt dünyaya gelmiştir ve anasınının rahmindeyken bile çocuk öyle bir ruhsal ışıkla aydınlatılmıştır ki anasının çevresindeki herşey parıltı ile aydınlanmıştır ve doğum yaklaştıkça ışığın parıltısı artmıştır. Bütün ev ve çevresi görkemli bir yalım olmuştur spitama dünyaya gelmiştir. (m.ö.570)

Çocuğa ailenin ünlü kurucusundan ötürü spitama adı verilir. Kötüler onun doğumunu öğrenince titrer ve daha küçük bir çocuken onu öldürmeye kalkışırlar. Ama başarılı olamamışlardır. Babası neşelidir ve oğlundaki yüceliğin işaretlerini merak ediyordur. Bütün tehlikelerden sakınmak için ailesi ile birlikte inzivaya çekilir. Spitama düşüncelerini hemen gök yüzündeki şeylere çevirmiş dindar ve çok akllı bir babanın ellerinde o günlerin olağan eğitimlerini almıştır. 15 yaşında yaratıcısı ile konuşmak için inzivaya çekilir. Nereye gittiği ve neyaptığı tümü ile aydınlanmamıştır. Ve zerdüşt (zarahuştla) 30 yaşında peygamberliğini ilan eder.

Zerdüşt doğduğu ülkede hiçte iyi karşılanmamıştır. Uzun zaman tek müridi amcasının oğlu maoghadır. 12 yıl batı İran'da rahiplik yaptıktan sonra doğduğu ili terk etmiştir. İranın doğusunda olan baktriya kentine gitmiştir. Oranın kralı olan viştaspa onu kibarca karşılamış ve mesajına ilgi göstermiştir. Zerdüşt kral ve saray halkının çeşitli mucizeler ortaya koymuştur.yavaşça ve korkusuzca ilan ettiği din kral ve halkı üzerine etki bırakmıştır. Sonunda kral viştaspa zerdüştlük inancını açıkça kabul etmiştir. Kral Zerdüşt inanacın yayılmasında büyük çabalar göstermiştir. İnancın oluşumu için 47 yıllık çok yorucu bir çabadan sonra peygamber 77 yaşında İranda vefat etmiştir.

İNANÇ VE İBADETLERİ

a)İran dinleri içerisinde tek tanrı inancına yer vermesi bakımından en dikkat çekicisi zerdüştlüktür. Bu din adını kurucusundan alır. Bu dine dayandığı tek tanrı ahura mazdaya nispeten mazdaizmde denir.

b)Zerdüşt İrana tevhit inancını getirmiştir. Onun getirdiği din tek tanrıya inanmak idi ondan önce iranllılar bir kısım tanrılara tapınmakta ve rahiplerin hazırladığı uyuşturucu içkiyi içmekle uygulanan haoma kültürünü devam ettirmekte idiler.

c)Zerdüşt ahuramazdanın yanbında bulunan 6 baş melekten bahsetmiştir. Bunlara kutsal ölümsüzler denir. bunlar; iyi akıl adalet, ilahi irade ülkesi, dindarlık mükemeliyet ve ölümsüzler şeklinde ahuramazdanın sıfatları ve fonksiyonları olarak inanılır.ahuramazda alemin tek tanrısıdır. Alemdeki maddi manevi nizamı yaratan tabiat kanunlarını koyan ahuramazdadır. Kötülüklerin kaynağı ehrimandır.

d)Zerdüşt dininde ahuramazdaya inananların ruhları ölümden sonra muhakeme olur. O önce cin-vat köprüsünden geçecektir. Bu köprü bu alemden ötekine götürür. Dinsizler bu köprüyü geçemez ve cehheneme düşer. Dindar kişi ise bu köprüden geçer cennete ulaşır.

e)Diğer bir inmanç zerdüştten 3 bin yıl sonra ehrimanın gücü yok olarak ve hak ibadet dünyaya ulaşacaktır. Daha sonra dere kenarında yaşayan bir kadına zerdüştün tohumu verilecek kadın gebe kalacak ve saoşyat denilen kurtarıcı dünyaya gelecektir: Adalet bu kurtarıcı tarafından kurulacaktır.Sonra ölülerin doğması başlayacaktır. İlk insan gayamartın kemikleri hayat kazanarak bütün ölüler tekrar vücutlarına kavuşacak ve bir yerde toplanacaktır. İyiler kötüler ayırılacak kötüler ateş ırmağından geçecek ateş kötülükleri temizleyecek ve şeytanla bütünleşenler hariç herkes ahura mazdanın ülkesine gidecektir.

f)Zerdüştten önce deva denilen ehrimenın avanesi olan şeytanlara onları yatıştırmak üzere kurban kesilirdi. Onlar kurbanlardan çıkan buğu ile beslendiklerine inanılırdı. Böylece onlarda ibadet etmiş olurlardı. Zerdüştün kurban kesimi ile mücadelesi sebebe dayanır. Zerdüşt sığır etini yemeyide yasaklamıştı.

g) günah insanı kötü güçlerin esiri yapar. Zerdüştlükte doğru yaşama ahlaki emirlere uyma esastır. Ahlaki emirler; iyi düşünce, iyi söz, iyi iş diye özetlenir. Fakirlere cömert davranma, yabancılara misafir perverlilk, bütün lekelerde uzak kalma, toprağı sürme, sığırlara bakma. Temiz hayvanları özellikle köpekleri öldürmek büyük günahtır. Zina yasaktır. Bazı konular ve ölü bedenine dokunmak kirlenmeye yol açar özel ayinler gerektirir. Doğurganlık esastır. Döllemeyi ve çiftleşmeyi önleme kesinlikle yasaktır.

h)Zerdüşt dini inancına göre kadın ve erkeği bir arada ve birbirlerine arkadaş yaratmıştır. Arkadaşlar arasında eşitliği temel alan bu inançta kadın ve erkek eşit kabul edilmektedir. Zerdüşt kadınların evlerinde çcukların anası olması çocuklarını yetiştirmede ve onları iyilikler ile yurtseverlikleri aşılamada en etkin kimse olduğunu belirtir.

ZERDÜŞTLÜKTE ATEŞ

Ateş zerdüşt dini inancı tarafından kutsal olarak kabul edilir.ateş zerdüştizmde çok önemli bir yere sahiptir. Avestaya göre tanrı ahuramazdanın ruha ve oğludur.
Esas olarak ateşe üç anlam veriliyordu. Ya da bu anlamlarda ateş kullanılıyordu. Ateşin başlangıcı ev ateşi yani ocak ateşi kabul ediliyordu. İkincisi kurbat ateşi olup bu ateş devamlı yanar ve kötülükleri uzaklaştırandır.

Üçüncüsü halk topluluklarınca meydanlarda yakılan ve etrafında eğlenilen ve aynı zamanda ateşle temasa geçerek veya içinden geçerek suç ve günah işlemiş olanlar kime karşı suç veya günah işlemişse onun yakacağı ateşten geçerek kendini temize çıkarması ve suçunu affettirmesi yani kendisini suçsuz ve günahsız olduğunu ispatlaması gelenek bakımından önemliydi.

Bu inanca göre atş sadece suç ve günahlardan arındırıp temizleyen yetkisini dışıda ilahi güç, kuvvet ve kudret veren bir kaynak olarak görülür. Çünkü ateşin tanrı ahuramazdanın oğlu olarak inanılmasının yanında insanların ruhlarınında ateşten geldiği ve ölümden sonra da ruhun yapılmş olduğu ateşin çekileceği ve onunla birleşeceğine inanılmaktadır.

Zerdüştlüğe göre yeryüzündeki her türlü canlı yada cansızda ateş vardır. İnsanda hayavanda bitkilerde, gökte ve yerde bu ateşi değişik zaman ve durumlarda görmek mümkündür.

KOZMOLOJİ

Ve ondan tüm varlıkları yarattı. Varlıkları yaratınca onkları gövdesinde taşıdı.Böylece devamlı olarak çoğalıp büyüdü, ve herşey giderek güzelleşti, ve sonra diğerlerini birbiri ardına gövdesinde yaratmaya başladı. Kafasından göğü ayaklarından yeri suları gözyaşlarından bitkileri tüylerinden ve ateşi kendi anlamından yarattı. Burada esas olarak anlatılmak istenen tanrının kendisi ahuramazda olduğudur. Böylece uzayda görünen herşey tanrının organları ve parçasıdır.

KİTABI

Zerdüştten sonra çok tanrılı inançlar yayılmışsa da ona nispet edilen kutsal gathalar iranda etkisini sürdürmüştür. Avesta eski İranın ve bugün Hindistanda yaşayan İran Asıllı Parsilerin ve diğer Zerdüşt inancını kabul edenlerin kutsal kitabıdır. Dili Pehlevice ve Kürtçedir. Avesta şu bölümden oluşur; dini töende okunan ilahiler, Zerdüştün Gathaları bu bölümdedir. Gathalar Avestanın eski metin ve kısımlarıdır. Zerdüştün sözleri sayılır.

GÜNÜMÜZDE ZERDÜŞTLÜK

Zerdüştler günümüzde dünya Zerdüştler Birliği adı altında örgütlenmiş olmakla beraber, Hindistan, ABD, Pakistan, İngiltere, Kanada gibi ülkelerde yerel toplulukları bir arada toplayan örgütlenmelere gitmişlerdir. Ve bu ülkelerde tapınakları da mevcuttur. Zerdüştilerin saysısı bugün kırk bini İran, yüzbini Hindastanda olmak üzere yaklaşık ikiyüzbin kadar olup geriye büyük kalan bölümü İngiltere, ABD, Kanada'da yaşamaktadır (bir milyona yakın kitleleri vardır)

www.malakurda.com